«Қостанай қ. №3 емханасы» КМК  алдын алу және әлеуметтік-психологиялық көмек көрсету бөлімшесінің жұмысты ұйымдастыру
Денсаулық сақтау жүйесiнде профилактикалық медицинаны  және салауатты өмiр салтына күресті күшейту денсаулықты сақтау,нығайту және дамыту  үш негiзгi бағыт бойынша денсаулық сақтау үлгiсiнің байырғы өзгертуді  қамтамасыз етуге шақырылған.
 Денсаулық сақтау жүйесiнде АМСК жұмыс басымдылықтар Алматы Декларациясының  Халықаралық конференциясында 12.09.1978 қабылданды. Осы Декларацияның өзектiлiгi, Үкiметтiң, Халықаралық ұйымның және барлық Дүниежүзілік жұртшылықтың негізгі міндеттерінің бірі, сапалы және тиімді  өмір сүруге мүмкіндік беретін, осындай халық денсаулықтың деңгейіне жетуге болып табылады. 2011-2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» Мемлекеттiк бағдарламаны іске асыру үшiн «Қостанайқ. №3 емханасы» КМК  өз борышы  анықталды, азаматтардың денсаулығын нығайту үшін ауруды алдын алу.Емхана мiндеттердiң бiрi АМСК әлеуметтік-бағдарлық үлгісінің тиiмдi жүйесін қалыптастыру  болып табылады.
Осы міндетті іске асыру үшін  2012 жылы алдын алу және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесі ашылды, қауіп факторларын және әлеуметтік-маңызды аурулар дамуын анықтау және алдын алу  бойынша  медициналық  қызметкерлердің қызметтін оңтайландыруына шақырады.
Қазақстан үшін өзекті мәселе әлеуметтік-маңызды аурулар болып табылады. Оларды дамыту ретінде  әлеуметтік жағдайы, мінез-құлық үлгісі, осындай темекі тарту, тиімсіз қоректену, алкогольді тұтыну, төмен дене белсенділігі және тағы басқа факторлар  маңызды рөлін атқарады.
 Алдын алу және әлеуметтік-психологиялық көмек бөлімшесі үш бағыт бойынша жұмыс жүргізеді.

1. салауатты өмір салтының дағдыларын қалыптасу бойынша жұмысты ұйымдастыру.
2. Профилактикалық скринингілік бағдарламаларды іске асыру.
3. Әлеуметті-психологиялық қызмет көрсету және сүйемелдеу

01.01.2015ж. бөлімде екі дәрігерге дейінгі кабинет қызмет көрсетеді.
1. Шұғыл көмек көрсету үшін (фильтр) кабинет.
2. Профилактикалық тексеріп-қарау (скрининг) өткізу үшін кабинет.
Алдын алу бөлімшесінің дәрiгер кабинетi (шұғыл көмек бригаданың басшысы болып табылады), сонымен бірге психолог дәрігерлердің, тексеріп-қарау, әлеуметтік қызметкердің, СӨС кабинеттер бар.
 Дені сау бала бөлменiң кабинетi бар.
Емханада 11 денсаулық мектебі жұмыс істейді, олар нормативтік-құқықтық актілермен регламенттелген.
(«Бастапқы медициналық-санитариялық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы көрсетілетін профилактикалық қызметтерді жетілдіру туралы»
ҚР ДСМ 2012 жылғы 17 ақпандағы № 89 бұйрығы) СӨС орталығы мектептердің жұмысын үйлестіреді.

1. Мүмкіндігі шектеулі тұлғаларға арналған «Үміт» мектебі. Тәлімгер – А.Қ.Сейілханов/ кардиолог  дәрігері/ Бейсенбі (сағ. 14.00) мәжіліс залы.
2. «Жастар» жастар клубы. Тәлімгер- А.Г. Жапарғалиева/психолог/ Сәрсенбі (сағ. 15.00) мәжіліс залы.
3.  Егде жастағы тұлғаларға арналған  «Белсенді ұзақ өмір сүру» мектебі. Тәлімгер – Тоқпаева М.А./ ЕДШК/ Жұма (сағ. 13.00) мәжіліс залы.
4. «Дені сау бала»мектебі. Тәлімгер – Г.М. Бейсембаева/ ДСББ мейірбикесі/Сейсенбі (сағ. 10.00) мәжіліс залы.
5. «Қантты диабет» мектебі. Тәлімгер- Ж.С. Кәрімова/эндокринолог дәрігері/ Сейсенбі (сағ. 13.00) мәжіліс залы.
6. «Бронхты демікпе» мектебі. Тәлімгер –О.В. Колесниченко/терапевт дәрігері/Жұма (сағ. 14.00) мәжіліс залы.
7. ( «Жас ана» мектебі. Тәлімгер –Е.В. Хан/ педиатр дәрігері/Бейсенбі (сағ. 10.00) мәжіліс залы.
8. «Коронарлық пациент» мектебі. Тәлімгер – С.А. Сұлтанғазин/жоғары санатты дәрігер, терапевт-неврапотолог дәрігері/Жұма (сағ. 12.30) мәжіліс залы.
9. «Мінез-құлықтың қауіпті факторлары» мектебі Тәлімгер- Г.А.Абаева/психолог/ Сәрсенбі (сағ. 12.00) мәжіліс залы.
10.  «Отбасынды құру» мектебі . Тәлімгер -  Г.З. Үнбетпаева /гинеколог дәрігері/. Сәрсенбі(сағ. 13.00) мәжіліс залы.
11. Жүкті әйелдерге арналған «Босануға дайындау» мектебі. Тәлімгер –С.О. Қосылбаева/ гинеколог дәрігері/ .Сәрсенбі(сағ. 14.00.)мәжіліс залы.

Профилактикалық қызметінің алгоритмдері 5 тарауға бөленеді:

• Бірінші тарау АМСК деңгейде салауатты өмір салтын насихаттауына арналған.
• Екінші тарау мінез-құлықтың қауіпті факторларын қарастырады.
• Үшінші және төртінші тарау  ересектер мен балаларда болған кейбір ауруларын алды алуды қосады.
• Бесінші тарау жүкті әйелдерді және 0-5 жастағы сау балаларды патронаждық бақылауына арналған.

Осы алгоритмдердің мақсатты АМСК медициналық қызметкерлердің  жеке қауіп факторларын анықтау, профилактикалық араласу үлгісін белгілеу және оны бағалау бойынша іс-әрекеттердің нақты сызбасымен қамтамасыз етуі болып табылады.
Денсаулық мектептердің ұйымдастыруын және қызмет атқаруын тікелей бақылау бас дәрігеріне және бас дәрігерінің емдеу жұмысы жөніндегі орынбасарына жүктелді.
Халықты мінез-құлықтың қауіп факторлармен күресу және  әлеуметтік маңызды ауруларды алдын алу әдістеріне оқыту мақсатында құрылымдау істерінің қағидалары бойынша мектептердің жұмысы циклді құрылды. Сабақтың 1 циклдың аяқталуынан кейiн 2 ай ішінде мониторинг өткізіледі, оңды динамикасы және жақсы нәтижесі кезінде  тоқсан сайын 1 жыл ішінде  пациенттің мониторингі жүргiзiледi жеткiлiксiз нәтижесі кезінде сабақтың  2 циклға шақырылады және сондай-ақ мониторингі жүргізіледі, сөйтіп бағдарламаның күшейтуiне сабақтың 3 цикл.
Мінез-құлықтың қауіп факторларын мектептiң мақсатты тобының қалыптастыруын алдын алу және әлеуметтік-психологиялық бөлімшесінде жүзеге асады,ол  скринингілік тексерулерiн жүргiзеді.
Бастапқы кезеңде бiрiншi тарауына сәйкес пациентерді осы немесе басқа мектептерге таңдауы скринингілік тексеруiн жүргiзу кезінде дәрiгерге дейінгі кабинеттiң мейiрбикелерiмен  жүргiзiледi. Сауалнама деректері бойынша  темекі тарту, дененің артық салмағы, алкоголді тұтыну, қауіп факторларын  анықтау кезінде пациентке ақпараттық материалды береді және әңгімелесу және мінез-құлықтың қауіп факторлар мектепке жазылу мүмкіндігі үшін психолог дәрігердің кабинетіне бағытталды.
Психолог дәрігері, (әдетте 8-10 адамнан құрылған) тобын қалыптастырып, кесте бойынша мектепке келуге шақырады. Холда ақпараттық стендте  барлық мектептердің сабақ кестесі орналасқан. Әлеуметтік қызметкерлер психолог дәрігермен белгіленген уақытта денсаулық бейінді мектептердің жұмыс кестесі бойынша  (холда стендте, пациенттер үшiн қол жетімді орындарда және емхана сайтында орналасқан)  денсаулық мектебiнде оқуына мақсатты топтарын шақырады.
Учаскелік дәрiгерлер және мейірбикелер, сонымен бiрге бейіндi мамандар профилактикалық жұмыстарды жүргiзедi,биылғы жылда скринингілік тексеруге жатпайтын пациенттер,  бiрақ денсаулық мектептерiндегi оқуға баруға қалаушылар денсаулық мектептердің    жетекшiлерге бағытталады.
Алдын алу және әлеуметтiк-психологиялық көмек бөлімшесінде:
барлығы 17 адам, соның iшiнен - 1 дәрiгер, бөлімшесінің меңгерушiсi, 1 бала психолог дәрігері, 7-әлеуметтік қызметкерлер,1-фельдшер, 2-тексеріп-қарау кабинеттің акушеркалары,1- СӨС маманы,1- ДСББ мейірбикесі, 2- дәрігерге дейінгі кабинеттің мейірбикелер  жұмыс істейді.
 
2012-2014 ж.ж. СӨС бойынша біліктілігін арттыру курстарынан бөлімшенің барлық мамандар өткен.
2014 жылы әлеуметтік қызметкер  Мадиярова Әсел Сағындыққызы  «Әлеуметтiк қызметкердiң кәсiби құзіреттілігін дамыту өзекті мәселелер» тақырыбы бойынша Астана қаласында оқуды өтті.
Психолог дәрігері  Дана Аманжолқызы Тілебаева «Террорлық актілерден зақымдалғандарға психологиялық көмек» тақырыбы бойынша семинар-тренингте оқуды өткен.
Алдын алу және әлеуметтiк-психологиялық көмек бөлімшесінің штаттары.

№	Т.А.Ә.	Лауазымы	Кабинеттер	Участкілер
1	Жиентаев Мұрзабек Нұралыұлы	Бөлімшесінің меңгерушісі	Кабинет 113	Ересек тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-1530
2	Абаева Гүлшарат Әуезханқызы	Ересек психолог	Кабинет 113	Ересек тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-1530
3	Жапарғалиев Амантай Ғалиханұлы	Балалар психолог	Кабинет 212	Балалар тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-1600
4	Досова Гауһар Қажғалиқызы	Дәрігерге дейнгі кабинетінің(фильтр) фельдшері	Кабинет 111	800-1530
5	Попова Надежда Григорьевна	Дәрігерге дейнгі кабинетінің (скрининг) мейірбикесі	Кабинет 112	800-2000
6	Шильдибаева Жайнагул	Дәрігерге дейнгі кабинетінің (скрининг) мейірбикесі	Кабинет 112	800-2000
7	Казкенова Гулзада Хибадрахимқызы	СӨС маманы	Кабинет 113	Ересек тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-1530
8	Аманжулова Нагрипа Жаримбетқызы	Тексеріп-қарау кабинетінің акушеркасы	Кабинет 117	Әйелдер тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-2000
9	Туйгажинова Әлия	Акушерка смотрового кабинета	Кабинет 117	Әйелдер тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-2000
10	Бейсембаева Гүлмира Мұратбекқызы	Дені сау бала бөлме кабинетің мейірбикесі	Кабинет 107	Балалар тұрғындарды қабылдау және кеңес беру 800-1600
11	Ұсақбаева Гүлнұр Қайыржанқызы	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-2000 (жылжымалы кестесі бойынша) 7, 17, 18, ЖТД3
12	Мадьярова Әсел Сағындыққызы	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-2000 (жылжымалы кестесі бойынша) 4,5,6, ЖТД 5
13	Ахметова Гульбарам Абдрахмановна	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-2000 (жылжымалы кестесі бойынша) 10,16,19, ЖТД4
14	Мельникова Алла Ивановна	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-2000 (жылжымалы кестесі бойынша) 2,3,12
15	Мұқашева Майра	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-2000 (жылжымалы кестесі бойынша) 11,13,14
16	Бушенеева Фатима Рамазановна	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-1600 (жылжымалы кестесі бойынша) 8,9, ЖТД1,ЖТД2
17	Айсенова Светлана	Әлеуметтік қызметкер	Кабинет 114	800-1600 Балалар тұрғындары